Hoe is een motorband opgebouwd?
Alles wat je wil weten over de techniek van een motorband
 |
Door Wim Otten. Doorgewinterd journalist met heldere kijk op content. Thuis in de wereld van auto’s, vrachtauto’s en techniek maar vooral van motorfietsen. Rijdt op een sporttoer motorfiets: BMW R 1250 RS. |
Een motorband is hightech. Tientallen componenten en talrijke verschillende rubbersamenstellingen vormen de basis. Het loopvlak moet robuust en soepel tegelijk zijn. Het profiel moet grip bieden in tal van weg- en weersomstandigheden. Daarnaast zijn banden specifiek afgestemd op supersportieve motoren, toermotoren of offroaders.
Motorband moet alles halen uit klein contactoppervlak
Smalle strookjes rubber van ongeveer 2 centimeter moeten vermogens tot meer dan 200 pk kunnen verwerken. Zonder dat de motorbanden slippen of glijden. Natuurlijk helpen assistentiesystemen zoals traction control of wheelie control een handje. Het blijft een feit dat de banden van een motor een veel kleiner contactoppervlak hebben met het asfalt dan die van een auto. Het is eigenlijk heel knap dat de fabrikanten van deze banden de pk-wedloop kunnen bijbenen door nieuwe rubbersamenstellingen, nieuwe constructies, uitgekiende loopvlakken en een bandenprofiel dat zowel op droog als nat asfalt verrassend veel grip biedt. Ondanks die hoge prestaties gaan banden ook nog eens langer mee dan vroeger.
Rubber kent vele vaders
Banden worden gemaakt van rubber, al meer dan 100 jaar. De basisbestanddelen zijn natuurlijk rubber (van bomen) en synthetisch rubber. Voor vrijwel alle motor- en ook autobanden is de verhouding ongeveer fifty-fifty. Het is namelijk onmogelijk om alleen synthetisch rubber te gebruiken. Rubber van bomen is nodig voor de elasticiteit van de band, een lage rolweerstand en goed grip bij lagere temperaturen.
Mengen: het grote bandengeheim
Beide rubbersoorten worden met elkaar vermengd. Dat gebeurt onder hoge temperaturen in een zogenaamde mixer. In deze fase mengt de bandenfabrikant er nog veel stoffen bij, zoals roet bijvoorbeeld om het rubber zwart te maken. Olie is nodig voor souplesse. Ook hars wordt toegevoegd, voor meer grip in de regen, en dan volgen nog talrijke chemische stoffen. Geen enkele fabrikant geeft zijn recept geheel prijs. Meer dan 40 mengsels voor de productie van de verschillende banden zijn heel gebruikelijk.
Strijd tussen grip en slijtvastheid
Silica is een belangrijke ‘vulstof’, dat sinds de jaren negentig aan het rubber wordt toegevoegd. Het verlaagt de rolweerstand, wat gunstig is voor het brandstofverbruik, zonder dat het rubber ‘harder’ wordt en daardoor de grip op natte wegen vermindert. Silica heeft de eigenschappen van banden dus behoorlijk verbeterd. Vredestein, dat dit jaar begonnen is met het leveren van motorbanden, noemt silica een van de voornaamste componenten om banden soepel te houden bij koud weer en de slijtvastheid te verhogen bij warmte. Verder worden nog kalk en klei toegevoegd om het rubber luchtdicht te maken.
Wat doet het karkas?
Van de rubberstroken worden de zijkanten en het loopvlak gemaakt. Dat krijgt zijn stevigheid dankzij het karkas. In een hoek van 90 graden, dus dwars op de rijrichting, zorgen kunststof draden voor stevigheid. Dat is de zogenaamde radiale versterking. Het gaat om kunststofvezels zoals rayon, polyester, polyamide (nylon) of aramide. Hierop wordt het rubber gehecht. De eisen die aan de band worden gesteld bepalen de keuze van het koordmateriaal. Staaldraad in de rijrichting voorkomt vervorming bij hoge snelheid. Als alle componenten zijn samengesteld dan gaat de band in een vulkanisatie-oven. Met temperaturen tot bijna 200 graden Celsius krijgt het rubber de vereiste hardheid en wordt het profiel in het loopvlak geperst. De motorband krijgt zijn uiteindelijke vorm.
Motorbanden voor en achter verschillend
In tegenstelling tot bij auto’s is er bij motoren een verschil tussen de voor- en achterband. De afmetingen verschillen en ook de constructie. Het loopvlak van de voorband is op een andere manier gelijmd dan een achterband, wat zijn uitwerking heeft op de eigenschappen. Vanwege de krachten die vrijkomen tijdens het optrekken of remmen, is dit van grote invloed op de rijveiligheid. De achterband heeft vaak een compound uit twee bestanddelen omdat deze tijdens normaal rijden sneller slijt dan de voorband. Bij remmen wordt daarentegen juist de voorband zwaarder belast.
Voor elk gebruik een passende motorband
Een band voor een crossmotor moet aan andere vereisten voldoen dan die voor een superbike waarmee ook wel eens het circuit wordt opgezocht. Elke type motor heeft kortom een bij het gebruik passende band. Noppenbanden zijn er voor offroad-gebruik en slicks voor het circuit, om uitersten te noemen. Het ligt genuanceerder als je een toermotor hebt, een naked bike of een modern classic. Dan zijn meer soorten banden mogelijk.
Houd je aan de voorschriften van de fabrikant
In elk geval is het onverstandig om af te wijken van de door de motorfabrikant voorgeschreven maten. De invloed op de stabiliteit en het rijgedrag is bij een motor zeer groot. In het ontwikkelingsproces van elke nieuwe motor worden banden beoordeeld en gekozen. Je ziet dan ook vaak dat de motorfabrikant bepaalde merken voorschrijft. Let ook op de juiste, voorgeschreven bandenspanning. Iets te lage spanning is direct merkbaar aan het rijgedrag en de band slijt sneller of verkeerd af. Te hoog is ook niet fijn. Vooral de voorband kan dan onregelmatig slijten, waardoor het loopvlak een zaagtand lijkt te worden. Dat stuurt echt niet fijn en bij remmen merk je trillingen.
Vuistregels voor bandenkeuze
Natuurlijk kan de motorzaak of bandenspecialist prima adviseren bij de keuze van banden. Er zijn echter wat vuistregels. Maak je veel kilometers en rij je niet altijd op het scherpst van de snede, vraag dan naar banden waarbij het loopvlak in het midden harder is en langer meegaat. De zijkanten van het loopvlak zijn van een zachtere compound voor goede grip in bochten.
Ben je vooral bij droog weer op pad en ben je niet vies van een knietje aan de grond in de bocht, kies dan voor banden met minimale profielgroeven en een zachte, sportieve compound. Sportief betekent in dit geval dat het rubber snel opwarmt en voor meer kleefkracht aan het asfalt zorgt. Deze sportieve banden zijn ook goed bestand tegen hogere temperaturen.
Voor modern classic motoren en cruisers zijn er banden verkrijgbaar met meer souplesse. Dat rijdt wat comfortabeler. Het karkas is niet al te stijf. Het profiel is klassiek gevormd. Dat past bij de motor en zorgt ook voor goede grip en afvoer van water als je in de regen rijdt.
